Afwijzing van een methode, niet van wetenschap in het algemeen, ook geplaats op dierenrechten.blogspot

Opponenten van dierproeven krijgen nog wel eens te horen dat ze in wezen 'tegen de wetenschap' zouden zijn. Daarbij negeren voorstanders dan wel alle voorstellen voor (wetenschappelijke) alternatieven, d.w.z. onderzoeken die de vraagstelling net zo bevredigend zouden kunnen beantwoorden, maar dan zonder dat er dieren worden gebruikt.
Je hoeft dus helemaal niet wars van wetenschappelijke vooruitgang te zijn om toch tegen dierexperimenten te kunnen zijn waarvoor dieren moeten lijden of worden opgeofferd. De afwijzing van vivisectie (in de ruime zin) impliceert op zich dus niet dat je het stellen van wetenschappelijke vragen beschouwt als een uiting van menselijke hoogmoed of van een gebrek aan intuïtie en spiritueel levensgevoel.
Een voorbeeld: Stel dat je wilt vaststellen wat de gevolgen zijn van emotionele verwaarlozing voor de ontwikkeling van jonge kinderen. Dan kun je o.a. kijken naar klinische en forensische gegevens waaruit je een bepaalde correlatie kunt afleiden tussen verwaarlozing en psychologische scheefgroei. Je neemt de vraagstelling dan volledig serieus en erkent waarschijnlijk ook het maatschappelijke belang ervan.
Maar je zult het niet in je hoofd halen om zelf bepaalde kinderen experimenteel te verwaarlozen om hen met uitsluiting van alle andere factoren te kunnen vergelijken met kinderen die je niet verwaarloost. Helaas hebben onderzoekers, waaronder Harry Harlow, dit wel gedaan met apen. Bij proeven met zogeheten maternal deprivation werden baby-aapjes gescheiden van hun moeder in de hoop het effect ervan zo zeker mogelijk te kunnen vaststellen. Harlow maakte o.a. gebruik van middelen als kunstmoeders en isolatie.
Dergelijke gruwelijke experimenten afwijzen hoeft helemaal niet te impliceren dat je beweert dat de vraagstelling "Wat gebeurt er met kinderen die geen ouderlijke liefde krijgen?" onzinnig is, bijvoorbeeld omdat we bij voorbaat al precies (in plaats van globaal) zouden weten wat het antwoord is. Ook hoeft het niet te betekenen dat je vindt dieren altijd teveel verschillen om hun gedrag als parallel te mogen beschouwen van menselijk gedrag.
Afwijzen van vivisectie betekent als zodanig slechts dat je gruwelijke dierproeven immoreel vindt, ongeacht of ze waardevolle kennis zouden kunnen opleveren.
Het gaat om de afwijzing van een specifieke methode om ethische redenen en niet van de hele wetenschap om levensbeschouwelijke redenen.
Er zijn zo ook grenzen aan het soort onderzoek dat je met mensen kunt doen. Iemand die de experimenten van een Josef Mengele afwijst zal bijvoorbeeld niet gauw worden verdacht van anti-wetenschappelijke tendensen.

Titus Rivas