Verdeeldheid en strijd

Divide et impera, verdeel en heers, het gaat nog steeds net zozeer op als tweeduizend jaar geleden. Handig weten allerlei machthebbers tegenstanders tegen elkaar uit te spelen. Of het nu in het klein is of op wereldschaal. Het principe werkt echter alleen als de tegenstanders het principe niet doorzien. Dat is wat Goscinny en Uderzo prachtig uitbeelden in het Asterix-album "De Intrigant". Zodra iemand doorheeft dat de ware vijand degene is die hem opzet tegen een ander, werkt de hele truc meteen niet meer.

Binnen het joods-christelijke en islamitische wereldbeeld is er naast van aardse machthebbers ook sprake van een sluwe onaardse machthebber, de Satan. Net als de aardse intriganten zaait ook de duivel verdeeldheid onder de mensen om hen zo buiten gevecht te stellen en over hen allemaal te heersen. De katharen noemden hem ook wel de Rex Mundi, koning van de wereld.

Tot mijn schrik heb ik maar al te vaak gemerkt dat mensen die in feite samen zouden moeten vechten tegen onrecht geneigd zijn zich tegen elkaar te richten of tegen onschuldige derden, bij wijze van zondenbokken. Leden van dierenbeschermingsorganisaties kunnen bijvoorbeeld verstrikt raken in een zinloze onderlinge strijd over detailkwesties, in plaats van al hun energie te bundelen voor gezamenlijke doelstellingen. Hetgeen de tegenstander, het speciesisme, in de kaart kan spelen.
In tijden van verrechtsing en economische crisis kunnen slachtoffers daarvan elkaar, in plaats van de aanstichters daarvan, in de haren vliegen. Vriendschappen en sociale netwerken in buurten kunnen erdoor worden aangetast. Zodat de kapitalistische macht niet wordt bestreden, maar de miserie ten onrechte teruggevoerd wordt tot persoonlijke conflicten.
En zo zijn er nog talloze andere voorbeelden te bedenken.

Het is vaak moeilijk voor mensen om zich over verschillen rond bijzaken heen te zetten en zich te concentreren op de hoofdzaak, die in essentie neerkomt op het bevechten van respect voor de rechten van individuele mensen en dieren. Toch is dat de enige weg om kwalijke machten effectief te bestrijden. Door bijziendheid te overwinnen, heffen we de verdeeldheid op ten gunste van gedeelde idealen.
Dat betekent misschien niet dat we het over alles eens zullen worden, maar in ieder geval wel dat we al het goede een kans geven waar we samen in geloven.

Titus Rivas, eerder gepubliceerd op de verdwenen site Kritisch