Wednesday, November 15, 2006

Waar is het recht gebleven

Onlangs zat ik in de trein van R. naar N. Nog beduusd van de uitzonderlijk slechte service van de NS, werd ik aangesproken door een man met donker haar die ik voor een Turk aanzag. "Is het volgende station van deze trein T. Centraal?" Aangezien ik niet op de stations had gelet toen ik van N. naar R. was gereisd kon ik hem niet helpen.
Al snel ontstond er echter een interessant gesprek waarin de man vertelde geen Turk, maar een Irakees, of beter een Iraakse Koerd te zijn. Hij was verwikkeld in een onsmakelijke asielprocedure. In eigen land werd hij vervolgd, maar volgens hem was zijn asielaanvraag afgewezen omdat... Irak een veilig land zou zijn! Een merkwaardig anachronisme in deze tijd van een "war on terror" die mogelijk uitgebreid zal gaan worden naar Irak.

De rest van het gesprek was echter nog aangrijpender. Hij vertelde me dat zijn broer een paar jaar geleden ook gevlucht was en toen de asielstatus had gekregen. In feite liep iedereen binnen zijn familie die maar een beetje politiek bewust was levensgevaar, aldus mijn gesprekspartner. Zijn advocaat had dan ook een brief gestuurd aan de rechtbank waarin hij betoogde dat de broer van betrokkene wel de zogeheten A-status had gekregen terwijl zijn vluchtverhaal en achtergronden in essentie identiek waren aan die van zijn client. De tegenpartij erkende impliciet dat dat inderdaad een steekhoudend argument zou zijn door te beweren dat men domweg niet geloofde dat het hierbij om een broer van betrokkene ging!
Ik vroeg hem of hij dit niet ervoer als een diepe belediging van de kant van justitie. Hij vertrok echter nauwelijks een spier en zei: "Ja, maar nu heeft mijn advocaat er gelukkig op aangedrongen dat er een DNA-onderzoek wordt ingesteld."

Dit alles deed me denken aan de ervaringen van mijn vriend Alfred, een Ghanese boer en schrijver die in de jaren '90 gevlucht was voor het regime van Rawlings. Hij had lang gevangen gezeten zonder vorm van proces en was tijdens verhoren gemarteld en vernederd. Zijn gedetailleerde vluchtverhaal leek mij volkomen geloofwaardig en bovendien werd het gestaafd door overtuigende documentatie en belastende krantenartikelen die hij had geschreven. Desondanks werd zijn aanvraag, zelfs na hoger beroep, afgewezen. Alfred heeft vervolgens drie weken ondergedoken gezeten, maar besloot uiteindelijk toch gedesillusioneerd naar Senegal te vertrekken totdat het mogelijk veilig zou worden om terug te keren naar Ghana. Hij stuurde me vanuit Senegal berichten van vrienden dat de situatie in Ghana leek te verbeteren en herenigde zich na een paar jaar berooid met zijn gezin. In de jaren dat hij hier met mij optrok was hij bijna voortdurend geagiteerd bezig met de politiek in zijn land, met het gemis van vrouw en kinderen en met godsdienstige zaken. Nou niet direct het stereotype van een gewetenloze economische "profiteur". Bovendien logen de documenten en ondersteunende verklaringen er zoals gezegd niet om, zodat studenten in mijn omgeving zich stuk voor stuk lieten overtuigen en zich bereid verklaarden hem bij te staan. Het was dan ook ronduit onbegrijpelijk voor alle betrokkenen dat zijn aanvraag zelfs in beroep niet gehonoreerd werd.
Een van de schokkendste details aan dit verhaal was dat er volgens Alfred indertijd economische vluchtelingen in zijn AZC rondliepen die zich ten onrechte uitgaven voor mensen uit een oorlogsgebied. Ze liepen hier mee te koop in het centrum, het was een publiek geheim, en ze kregen stuk voor stuk de A-status. Dat is kennelijk het effect van een overmatig "hard" of "streng" beleid: bepaalde echte politieke vluchtelingen worden niet erkend (terwijl iedereen in feite weet dat ze levensgevaar lopen!), en bepaalde mensen die (op zichzelf volkomen begrijpelijk) "slechts" economisch een veilig heenkomen zoeken komen ongemerkt door de procedure heen.
Waar is de rechtvaardigheid dan die gepaard zou gaan met een "streng" beleid?

Zou Nederland te vol of te druk zijn? Er zijn zeker veel te veel gewetenloze politici en ambtenaren die uitgaan van iemands schuld tenzij zijn onschuld bewezen kan worden. Dat wil zeggen van een omgekeerde bewijslast die in strijd is met de fundamenten van onze rechtsstaat. Zelfs als er fysieke bewijzen op tafel liggen blijft er kennelijk nog steeds vaak sprake van volstrekte willekeur (Alfreds verhaal is zeker niet het enige dat mij ter ore is gekomen). Het wordt tijd dat Nederland weer leefbaar wordt en mensen die dit op hun geweten hebben ter verantwoording roept en heropvoedt. Uitwijzing is daarbij zeker niet de beste optie, want, in de woorden van mijn alevitische buurman Imam : "Je kunt een onrechtvaardig iemand niet effectiever hervormen dan door hem zelfs na de grootste misdaden nog steeds menselijk en mild te blijven behandelen."

Titus Rivas, oorspronkelijk gepubliceerd op verdwenen site Kritisch in 2002

Zie ook: Amnesty International

0 Comments:

Post a Comment

<< Home