Wanklanken over de islam

Vandaag keek ik op youtube naar een clip van mooie Arabische muziek. Het ging om twee liedjes; bij de eerste stond de zang geheel centraal en bij de tweede diende de zang mede als begeleiding van een buikdanseres. Terwijl ik hier naar keek, vroeg ik me af hoe men binnen de islamitische wereld eigenlijk tegen zo'n buikdanseres aan kijkt. Buikdansen zal ongetwijfeld duizenden jaren oude wortels hebben, maar het is voornamelijk in islamitische landen een vast onderdeel van het muzikale repertoire gebleven. Daarbij kan buikdansen een onmiskenbaar (licht) prikkelend aspect hebben. De danseressen zijn vaak mooi en verleidelijk uitgedost, ze laten aardig wat 'skin' zien, en ook hun dans zelf roept (zeker bij een deel van de heteroseksuele mannelijke en lesbische toeschouwers) vroeg of laat bijna onvermijdelijk erotische gevoelens op. Er zijn weliswaar mensen die het buikdansen volledig willen loskoppelen van erotiek, maar dat is bijna net zo moeilijk als in het geval van paaldansen of striptease.
Nu is erotiek binnen de islamitische wereld geen algemeen taboe, maar erotische prikkeling dient voor echte gelovigen voor zover ik heb begrepen wel beperkt te blijven tot huwelijk, net als bijvoorbeeld in het katholicisme of het evangelisch christendom. Dit lijkt in flagrante tegenspraak met het bezoeken van een muziekuitvoering waar buikdanseressen of -dansers aan te pas komen.
Volgens strenge interpretaties van de islamitische wetgeving is buikdansen inderdaad strikt verboden. Het kan trouwens zelfs nog strenger, namelijk wanneer bijna alle muziek verboden wordt, bijvoorbeeld omdat het de gelovige afhoudt van een consequente islamitische levensstijl. Zo'n verbod op muziek (met uitzondering van koranrecitatie uiteraard) zag je bij de Taliban in Afghanistan. Zodra het regime ten val was gekomen, ervoeren Afghanen dat mede als een muzikale bevrijding.
Niet zo verwonderlijk, want er zijn in de loop van de geschiedenis van de islamitische wereld grote muzikale tradities ontstaan, zoals sharki, qawwali, rai, en Andalusische, Ottomaanse, Perzische en ook Afghaanse muziek. Ook de Noord-Indiase klassieke Hindoestaanse kunstmuziek is tijdens het Mogultijdperk beïnvloed door Arabische en Perzische muziek en lijkt in bepaalde varianten op muziek uit Afghanistan. In Spanje is mede op basis van dergelijke bronnen de flamenco ontstaan en de muziek van de Balkan is onder meer beïnvloed door Ottomaanse muziek. Arabeske klanken hebben via de Spanjaarden zelfs doorgewerkt in bepaalde muziekstijlen uit andere delen van de Spaanstalige wereld. (Grappig genoeg hebben Spaanse klanken tegenwoordig ook invloed op Arabische en Turkse popmuziek, maar dat voert hier te ver.)

De onmenselijke vijandigheid die bepaalde extreme moslimgeleerden tentoonspreiden tegenover muziek vindt overduidelijk zeer weinig weerklank onder doorsnee moslims, en zoiets moet ook gelden voor het buikdansen, anders zou dit allang voorgoed verdwenen zijn in islamitische landen. Er is (wat lieden als Wilders ook mogen beweren) helemaal geen sprake van een monolithische islamitische cultuur die altijd alleen maar benauwend of zelfs verstikkend kan uitpakken. Fanatieke, onverdraagzame vormen van islam gelijk stellen aan 'de' islam, is zoiets als 'het' christendom gelijkstellen aan de preutse godsdienstwaanzin van de moeder van Carrie uit de gelijknamige horrorfilm. De verdraagzaamheid tegenover muziek in het algemeen en zelfs tegenover buikdansen is juist al vele eeuwen heel gewoon binnen de islamitische wereld, ook als de weerstand misschien groter aan het worden is onder invloed van westerse verkettering van de islam en steun aan foute regimes. Natuurlijk bestaan er extremisten, maar die speel je alleen maar in de kaart door alle gelovige moslims in die hoek te duwen.