Veganistische bezwaren tegen dierlijke producten van buiten het slachthuis

Ons veganisten wordt vaak verweten dat we te vaak doorschieten in onze morele ijver. We zouden moralistische, overtrokken bezwaren hebben tegen op zich heel onschuldige dierlijke producten. Dat zou de strijd voor dierenrechten geen dienst bewijzen, omdat de dierlijke producten waar bloed aan kleeft, zoals vlees en vis, minder aandacht krijgen. Dit berust op een misverstand. We denken bijvoorbeeld heus niet dat de kip die een ei legt daarbij zelf meteen het loodje legt (zoals een bij die zijn angel verliest), of dat het melken van een koe neerkomt op het langzaam laten doodbloeden van het dier. Het gaat ons om reële morele bezwaren die te maken hebben met de productie van zuivel, leer, honing, bont en wol.

Leer en bont
Om te beginnen met leer en bont. Er zijn vegetariërs die le(de)ren producten gebruiken omdat ze stellen dat leer ook afkomstig kan zijn van dieren die een natuurlijke dood zijn gestorven. Als je dat soort leer gebruikt, werk je dus niet mee aan immorele praktijken waar dieren de dupe van worden. Op zich is dit m.i. correct, maar de kans dat zulke vegetariërs echt leer kopen dat op die manier is verkregen is praktisch nihil. Nagenoeg alle leer dat mensen gebruiken is afkomstig van de slachthuizen.
Dit geldt natuurlijk eveneens en misschien nog sterker voor bont. De kans dat bont afkomstig is van een dier dat daar niet voor gedood werd, is werkelijk verwaarloosbaar klein.


Zuivel
Iets dergelijks geldt ook voor commercieel geproduceerde zuivel. Weliswaar zijn eieren en melk zelf niet afkomstig van een dier dat daarvoor geslacht werd, maar commerciële zuivelproductie brengt met zich mee dat er veel dieren geboren worden die niet productief zullen zijn, namelijk mannetjesdieren (met name haantjes en stiertjes). Het loont economisch niet om die dieren in leven te houden en dat gebeurt dan ook in veruit de meeste gevallen niet. Het is vooralsnog onmogelijk om de westerse wereld van zuivelproducten te voorzien zonder dat daar miljarden commercieel overbodige dieren voor vergast of geslacht worden. In theorie is dit alleen denkbaar als consumenten een veelvoud van de huidige prijzen wil betalen, zodat de overtollige dieren in leven kunnen worden gehouden (het geld zou dan bijvoorbeeld nodig zijn voor voedsel, veterinaire kosten en onderhoud van de gronden en stallen waarin de dieren gehuisvest worden). Misschien zal men er in de toekomst door genetische modificatie voor kunnen zorgen dat er nauwelijks nog mannetjesdieren geboren worden, maar tot die tijd is het echt immoreel om zuivelproducten te kopen zonder dat dit nodig is voor de gezondheid. Ook aan zuivel kleeft wel degelijk veel bloed en dierenleed. Zie ook een vroegere blog van mij over zuivelproductie.

Honing
Honing is op het eerste gezicht een uiterst diervriendelijk natuurproduct. Er hoeven in principe geen dieren voor te worden gedood. Helaas is dit beeld niet juist. Weliswaar hoeven er strikt genomen geen bijen te worden opgeofferd, maar in de praktijk gebeurt dit wel degelijk tijdens het weghalen van de honing. De imker vervangt de voedzame honing bovendien door minder voedzaam suikerwater waardoor de bijen vatbaarder worden voor ziekten en vaak eerder sterven.

Wol
Ook wol heeft een vriendelijk imago. Ook dit is helaas weer onterecht. Schapen worden vaak slecht verzorgd of zelfs mishandeld (denk alleen al aan het oormerken) en miljoenen dieren gaan daardoor voortijdig dood. Natuurlijk kan er op dit punt wel het een en ander verbeteren, maar het schapen scheren zelf blijkt onnatuurlijk en veel dieren komen te overlijden doordat ze zonder vacht vatbaarder worden voor ziekten. Bovendien worden oudere dieren naar het slachthuis afgevoerd. Zie: De koude werkelijkheid rond wol.

Het is echt niet anders: dierlijke producten kunnen in uitzonderingsgevallen wel onschuldig zijn (denk bijvoorbeeld aan schelpen die je op het strand kunt aantreffen of aan losse veren in het bos), maar in de meeste gevallen zijn ze dat dus allesbehalve. Daarom veganisme.